Przygotowanie do matury z języka polskiego to nie tylko nauka interpretacji tekstów, ale przede wszystkim dogłębne poznanie obowiązkowych lektur. Znajomość treści i problematyki tych dzieł jest kluczowa dla zdania egzaminu na satysfakcjonującym poziomie. Co dokładnie należy przeczytać przed maturą w 2024 i 2025 roku? Jakie lektury są obowiązkowe, a które opcjonalne? Przyjrzyjmy się szczegółowej liście lektur, która obowiązuje maturzystów w najbliższych latach.
Lista lektur obowiązkowych na maturę 2024 i 2025
Centralna Komisja Egzaminacyjna opublikowała wykaz lektur obowiązujących na maturze w latach 2024-2025. Lista ta jest identyczna dla obu roczników, co oznacza, że uczniowie przystępujący do matury w 2025 roku będą zdawać egzamin na podstawie tych samych tekstów co maturzyści z 2024 roku.
Na poziomie podstawowym lista obejmuje 13 pozycji, które każdy maturzysta musi znać. Są to:
- Biblia (wybrane fragmenty)
- Jan Kochanowski – wybrane treny i pieśni
- William Szekspir – „Makbet”
- Molier – „Skąpiec”
- Adam Mickiewicz – „Dziady cz. III”
- Juliusz Słowacki – „Kordian”
- Bolesław Prus – „Lalka”
- Eliza Orzeszkowa – „Gloria victis”
- Henryk Sienkiewicz – „Potop”
- Stanisław Wyspiański – „Wesele”
- Bruno Schulz – wybrane opowiadania z tomu „Sklepy cynamonowe”
- Zofia Nałkowska – „Medaliony”
- Tadeusz Borowski – wybrane opowiadania
Warto wiedzieć: Na egzaminie maturalnym z języka polskiego mogą pojawić się pytania dotyczące również innych utworów literackich niewymienionych w podstawie programowej, ale ich znajomość nie jest wymagana do rozwiązania zadań. Egzaminatorzy zawsze dostarczą niezbędne fragmenty takich tekstów.
Lektury na poziom rozszerzony
Uczniowie, którzy wybierają maturę z języka polskiego na poziomie rozszerzonym, muszą zapoznać się z dodatkowymi pozycjami. Lista lektur obowiązkowych dla poziomu rozszerzonego obejmuje wszystkie teksty z poziomu podstawowego oraz:
- Horacy – wybrane utwory
- Jan Kochanowski – „Treny” (całość)
- Ignacy Krasicki – „Monachomachia”
- Adam Mickiewicz – „Pan Tadeusz”
- Juliusz Słowacki – „Fantazy”
- Cyprian Kamil Norwid – wybrane wiersze
- Fiodor Dostojewski – „Zbrodnia i kara”
- Joseph Conrad – „Jądro ciemności”
- Witold Gombrowicz – „Ferdydurke”
- Gustaw Herling-Grudziński – „Inny świat”
Dodatkowo, maturzyści powinni znać wybrane wiersze poetów XX i XXI wieku, takich jak Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Czesław Miłosz, Wisława Szymborska czy Zbigniew Herbert. Warto zapoznać się z najbardziej reprezentatywnymi utworami tych autorów, które często pojawiają się w kontekście maturalnym.
Jak efektywnie przygotować się do matury z lektur?
Przeczytanie wszystkich obowiązkowych lektur może wydawać się trudnym zadaniem, zwłaszcza jeśli zostawimy to na ostatnią chwilę. Oto kilka praktycznych wskazówek, które pomogą w skutecznym przygotowaniu:
Rozplanuj czytanie w czasie
Najlepszym sposobem na opanowanie wszystkich lektur jest systematyczne czytanie. Warto rozłożyć lektury na cały rok szkolny, poświęcając każdej z nich odpowiednią ilość czasu. Dłuższe pozycje, jak „Lalka” czy „Potop”, wymagają więcej czasu, więc warto zacząć od nich. Stwórz harmonogram czytania i konsekwentnie go realizuj – przykładowo, przeznaczając 30-45 minut dziennie na lekturę, możesz spokojnie przeczytać wszystkie wymagane teksty przed maturą.
Twórz notatki podczas czytania
Robienie notatek podczas czytania pomoże w zapamiętaniu najważniejszych wydarzeń, postaci i motywów. Zwróć szczególną uwagę na:
- Główne wątki i problemy poruszane w utworze
- Charakterystykę najważniejszych bohaterów i relacje między nimi
- Kontekst historyczny i kulturowy dzieła
- Środki stylistyczne i ich funkcje w tekście
- Własne przemyślenia i interpretacje, które mogą być przydatne podczas egzaminu
Warto również tworzyć mapy myśli lub tabele porównawcze dla poszczególnych utworów, co ułatwi systematyzację wiedzy i szybkie powtórki przed egzaminem. Notatki najlepiej prowadzić w formie, która najbardziej ci odpowiada – czy to tradycyjne zapiski, czy notatki cyfrowe z możliwością wyszukiwania kluczowych pojęć.
Pamiętaj: Na maturze nie wystarczy znać streszczenia lektur. Egzaminatorzy oczekują od maturzystów umiejętności analizy i interpretacji tekstów oraz odniesienia ich do szerszych kontekstów literackich, historycznych i kulturowych.
Zmiany w liście lektur na maturę 2025
Wielu uczniów zastanawia się, czy w 2025 roku nastąpią jakieś zmiany w wykazie lektur obowiązkowych. Według oficjalnych informacji CKE, lista lektur na 2025 rok pozostaje taka sama jak na rok 2024. Nie przewiduje się usunięcia żadnych pozycji ani dodania nowych.
Warto jednak regularnie sprawdzać stronę Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, gdzie publikowane są wszystkie aktualne informacje dotyczące egzaminu maturalnego, w tym ewentualne zmiany w wykazie lektur. Ministerstwo Edukacji może czasem wprowadzać modyfikacje, zwłaszcza w zakresie wymagań egzaminacyjnych.
Znajomość lektur obowiązkowych to fundamentalny element sukcesu na maturze z języka polskiego. Systematyczne czytanie, robienie szczegółowych notatek i dyskutowanie o przeczytanych dziełach to najlepszy sposób na gruntowne przygotowanie się do egzaminu. Pamiętaj, że literatura to nie tylko obowiązek szkolny, ale również źródło wiedzy o świecie, człowieku i kulturze, które może okazać się fascynującą przygodą intelektualną, rozwijającą twoje umiejętności krytycznego myślenia i wrażliwość estetyczną.